لیزر چیست؟

لیزر چیست؟

laser (لیزر) مخفف واژه (Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation) به معنی تقویت نور به وسیله انتشار امواج تحریک شده است، از نظر ماهیت هیچ تفاوتی با نور عادی ندارد و خواص فیزیکی آن، لیزر را از نورهای منابع دیگر متمایز می کند. لیزرها نورهای تک رنگی هستند که فقط یک طول موج دارند و با واگرایی کم، می‌توانند سیگنال‌های پرقدرتی ایجاد کنند و برای انتشار نیاز به محیط مادی دارند. این نورها دارای موج‌های یکسان، پرتوهای موازی و در یک راستا و تکفام هستند که اصطلاحا به آنها همدوس می‌گویند، این یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های لیزر در ایجاد قدرت است.

همه لیزرها شامل سه بخش‌اند:

1.یک منبع تغذیه خارجی

منبع تغذیه، انرژی خارجی را به Laser هدایت می‌کند.

    2.محیط فعال یا تقویت کننده

محیط فعال یا تقویت کننده، در قسمت داخلی لیزر قرار دارد. وقتی انرژی از طریق منبع خارجی، وارد محیط Laser می‌شود، انرژی را به صورت تابش یا تشعشع ساطع می‌کند.

    3.کاواک

کاواک‌ها یا رزوناتورها، تشدید کننده‌های باز هستند که تنها دو طرف آن‌ها توسط دو آینه بسته است. یک محیط فعال میان دو آینه وجود دارد، محیط فعال از ماده‌ای (جامد، مایع یا گاز) تشکیل شده است که الکترون‌های آن بر اثر عمل برانگیختگی به مقدار معین انرژی نشر می‌کنند و این انرژی باید تجمع پیدا کند و زیاد شود. بنابراین برای تقویت این انرژی در دو طرف کاواک دو آینه قرار داده می‌شود.

 

امروزه لیزرها در همه زمینه‌ها ابزاری مهم و کارآمد محسوب می‌شوند. این ابزارها در زمینه صنعت برای جوشکاری، حکاکی، برش‌ها، مسافت یاب، در زمینه نظامی برای ردیابی، تفنگ‌های لیزری و بمب‌های هدایت شونده توسط لیزر و در زمینه‌های مختلف پزشکی و زیبایی به کار گرفته می‌شوند.

 

کاربرد لیزر در پزشکی:

کاربردهای نور لیزر بسیار متنوع است:

• درمان بیماری‌های کبدی و ریوی
• تشخیص و درمان سرطان‌ها
• اصلاح انحنای عدسی چشم در علوم چشم پزشکی
• تشخیص زخم معده و روده در آندوسکوپی و کولونوسکوپی
• نابودی سنگ کلیه در اورولوژی
• مطالعه ساختار داخلی میکروارگانیسم‌ها و سلول‌ها
• در انواع میکروسکوپ‌های نوری
• در بسیاری از دستگاه‌های پزشکی مانند شمارنده‌ها و آنالیزگرهای سلول
• تولید پلاسما و نابودی تومور
• در مراکز دندانپزشکی
• کاهش آلودگی و عفونت حین جراحی
• کاهش خونریزی در عمل جراحی
• کنترل دقیق و کاهش محدوده جراحی
• بهبود سریع جراحی و کاهش زمان درمان

 کاربرد لیزر در زیبایی:

• برداشتن زوائد پوستی مانند خال، زگیل، منگوله پوستی
• رفع لک‌های مختلف پوستی مانند کک و مک، ملاسما، لک‌های پیری و خالکوبی
• بهبود جای زخم، بخیه، ترک‌های پوستی یا استرچ مارک‌ها واسکارها
• رفع چین و چروک
• درمان چاقی و سلولیت
• رفع موهای زائد بدن

در جوامع امروزی، با گذشت زمان و تغییر نسل‌ها، امور زیبایی نسبت به سابق از اهمیت بیشتری برخوردار است و ممکن است هر فردی برای ایجاد تغییرات و زیباتر شدن به عمل‌های تهاجمی و غیر تهاجمی فکر کرده باشد. لیزرها می‌توانند یک راه کاملا بی خطر و غیرتهاجمی برای انجام امور زیبایی باشند.

 

 

رفع موهای زائد توسط لیزر:

رفع موهای زائد با استفاده از لیزر یک روش مطمئن است. این لیزر از نورهای مرئی و نامرئی برای رفع موهای زائد استفاده می‌کند و به صورت مستقیم رنگ دانه‌های مو (ملانین) را مورد هدف قرار می‌دهد. ملانین در داخل ساقه مو و به مقدار زیاد در اطراف فولیکول‌های مو (ریشه مو) تجمع می‌یابد. فولیکول مو یا اصطلاحا پیاز مو در لایه درم و ساقه مو در لایه اپیدرم قرار دارند که توسط روزنه‌های پوست به بیرون از سطح پوست راه پیدا می‌کنند.

ملانین در موهای با رنگ تیره، به دلیل تیرگی و اختلاف رنگی که با پوست دارد قابلیت جذب نور لیزر به خود را دارد. جذب نور لیزر و انرژی آن، دمای ملانین را بالا می‌برد و این افزایش دما باعث از بین رفتن فولیکول‌های مو می‌گردد. پس از تخریب فولیکول بر اثر تابش لیزر، رشد مو متوقف و بعد از حدود 1 تا 2 هفته، موها ریزش می‌کنند. بعضی به مرور نازک‌تر و ضعیف‌تر و در جلسات متوالی از بین می‌روند و دیگر مویی در آن محل رشد نمی‌کند.

 

بهترین دستگاه لیزر موهای زائد: 

برای آگاهی عمیق‌تر این مطلب ابتدا لازم است که اطلاعات کافی در مورد انواع دستگاه‌های لیزر موی زائد داشته باشیم.

 

انواع دستگاه لیزر مو:

لیزر IPL:

این لیزر جزء قدیمی‌ترین فناوری‌هاست و بر خلاف دیگر لیزرها از پرتوهای نور چند رنگ، غیرمتمرکز و دارای طیف گسترده برای هدف گیری ملانین‌ها و تابش بر روی پوست استفاده می‌کند و قادر است منطقه وسیع‌تر و با سرعت بیشتری را هدف قرار دهد.

این لیزرها جزء بی‌خطرترین روش‌های رفع موهای زائد هستند و برای طیف پوستی روشن کاربرد دارند، همچنین این روش کم هزینه‌تر و کم خطرتر و ضعیف‌تر از دیگر روش‌هاست.مهم‌ترین مزیت استفاده از IPL این است که می‌توان علاوه بر حذف موهای زائد با تعویض فیلتر دستگاه به درمان عارضه‌های مختلف پوستی مانند پیگمانتاسیون، مشکلات عروقی پوست، آکنه و جوانسازی پوست نیز پرداخت.

ممکن است بشنوید که لیزر درمانی بهتر از درمان IPL است و مطمئناً لیزر بهتر از نور معمولی است. اینطور نیست؟ خوب نه، لزوما نه. لیزر در واقع صرفاً یک تابش نور تحریک شده است که تقویت شده است. حذف موهای زائد با نور لیزر و IPL با گرم کردن ملانین موجود و نابودی فولیکول‌های مو انجام می‌شود.

 

ملانین چیست؟

ملانین مسئول رنگدانه در مو و پوست شماست. دقیقاً همانطور که یک صندلی چرمی ماشین اگر در یک روز تابستانی در زیر نور مستقیم خورشید قرار گیرد گرم می شود، فولیکول‌های موی شما نیز اگر پالس‌های نور قوی به سمت آنها هدایت شوند گرم می‌شوند. واقعاً مهم نیست که این گرما از طریق لیزر یا نور پالس شدید ایجاد شود.

دستگاه‌های لیزر و IPL مدرن بسیار موثرتر از اولین دستگاه‌هایی هستند که در دهه نود در بازار ظاهر شدند. دستگاه‌های مدرن بسیار راحت‌تر از دستگاه ‌های قدیمی هستند که در واقع بسیار دردناک هم بودند. هندپیس‌های خنک‌کننده مدرن و مدولاسیون پالس‌های نور منجر به تولید دستگاه‌های لیزر و IPL شده‌اند که نور و گرما را به سمت فولیکول‌ها و نه بافت اطراف هدایت می‌کنند. برخی از ماشین‌های مدرن مانند دستگاه‌های لیزر سوپرانو تیتانیوم به طور خاص طراحی شده‌اند که تا حد امکان راحت باشند. مزیت آن نسبت به دستگاه‌های IPL نیاز به تعداد جلسات کمتر و خنک کنندگی قوی‌تر است.

 

لیزر الکساندرایت:

لیزر الکساندرایت دارای طول موج ۷۵۵ نانومتری است و از پیشرفته‌ترین دستگاه‌های لیزر دنیا برای رفع موهای زائد است. طول موج کوتاه‌تر این لیزر، درمان را برای پوست‌های روشن‌تر به نسبت پوست تیره، موثرتر می‌سازد. این لیزر مناسب‌ترین و پرطرفدارترین دستگاه در میان افراد با تایپ‌های پوستی روشن 1 و 2 بر اساس مقیاس فیتز پاتریک می‌باشد.

 

اشعه لیزر بدون آن که به سطح پوست آسیبی وارد کند، جذب فولیکول‌های مو می‌گردد. رنگدانه ملانین در لایه اپیدرم پوست، حتی در پوست‌های تیره، بسیار کمتر از میزان تجمع آن در فولیکول مو است. بنابراین ملانین بهترین ماده بیولوژیکی هدف برای جذب انتخابی لیزر به منظور رفع موهای زائد است. هر چه موها تیره‌تر و ضخیم‌تر باشند، تاثیر لیزر بیشتر است. بهترین نتایج با لیزر الکساندرایت برای افراد با پوست روشن و دارای موی سیاه و ضخیم به دست می‌آید.

علاوه بر حذف موهای زائد، این دستگاه برای درمان لک‌های پیری، پاک کردن تتو، درمان رگ‌های عنکبوتی و غیره نیز به کار می‌رود.

 

لیزر دایود:

لیزر دایود یکی از جدیدترین لیزرها در بازار است و دارای عمق نفوذ بالا در فولیکول مو می‌باشد، که موجب محافظت از پوست در برابر اشعه و در نتیجه درمانی بی‌خطر می‌شود.

این لیزر با طول موج ۸۰۰ یا ۸۱۰ نانومتری این امکان را به متخصص می‌دهد که به عمق بیشتری از پوست نفوذ کرده و از آسیب رسیدن به ملانین موجود در اپیدرم پوست جلوگیری کند و به طور مستقیم، فقط فولیکول مو را مورد هدف قرار دهد.

این دستگاه بهترین گزینه برای رفع موهای ضخیم و تیره و همین‌طور مناسب طیف رنگ پوست‌های با تیپ رنگی 3 و 4 (تیپ رنگی پوست اکثر ایرانی‌ها) است. توانایی آن برای پوشش نواحی بزرگ، آن را به انتخابی عالی برای لیزر موهای زائد کمر و دست و پا تبدیل کرده است.

 

لیزر ND:YAG:

این لیزر جدیدترین لیزر موهای زائد در بازار است و به طور خاص برای حذف موهای زائد پوست‌های برنزه و تیره استفاده می‌شود اما برای هر شش نوع تایپ پوستی در افراد مختلف کاملاً موثر است. طول موج این لیزر 1064 نانومتر است و به دلیل عمق بالای نفوذ آن نسبت به دیگر لیزرها، می‌تواند به طور مستقیم به سراغ هموگلوبین‌های فولیکول مو برود. لیزر ND:YAG بیشتر عروق تغذیه کننده فولیکول مو را هدف قرار می‌دهد.

 

امکان استفاده از لیزر اندیاگ روی تمامی تایپ‌های پوستی، امکان استفاده از آن برای تمام بدن و تاثیر بسیار بالا در روشن‌سازی پوست از مزایای این لیزر است. این لیزر نیز مانند دیگر لیزرها ممکن است کمی دردناک باشد.

 

 

با مطالعه دقیق و آشنایی با لیزرهای مختلف و نحوه عملکرد آنها، هر شخص با توجه به رنگ پوست و موی خود می‌تواند تشخیص دهد چه نوع لیزری برای چه قسمتی از بدن وی مناسب است.با توجه به اینکه رنگ پوست اکثر ایرانی‌ها تیپ 3 و 4 است، لیزر دایود مناسب‌تر است. همچنین بعضی از افراد رنگ پوست روشن‌تر دارند و لیزر الکساندرایت مناسب این افراد است. به همین دلیل امروزه دستگاه‌هایی به بازار عرضه شده است که دارای هر سه طول موج الکساندرایت، دایود و اندیاگ است و تمام رنگ‌های پوستی را پوشش می‌دهد. یک نمونه از این دستگاه‌ها، دستگاه مدل سوپرانو تیتانیوم و تیتانیوم پرو 2024 است که قابلیت پوشش انواع رنگ پوست و مو، با عملکرد رضایت بخش را دارد.

نواحی مناسب برای لیزر موهای زائد:

لیزر موهای زائد برای همه نواحی بدن که مستعد رشد موهای زائد هستند، مناسب است. علاوه بر دست‌ها، پاها و زیربغل، نواحی حساسی چون بیکینی، شکم، سینه، پشت کمر و گردن نیز می‌توانند گزینه‌ای برای انجام لیزر باشند و به راحتی می‌توان موهای زائد این نواحی را از بین برد.

ناحیه پشت لب، زیر چانه و گردن نیز می‌توانند تحت درمان با لیزر قرار بگیرد اما باید توجه داشت که رفع موهای زائد صورت نیاز به جلسات مکرر است زیرا موهای ناحیه صورت نازک‌تر و روشن‌تر از سایر نواحی بدن هستند و اغلب در دوره استراحت قرار دارند. (چون موها در مرحله رشد با سرعت بیشتری به لیزر پاسخ می‌دهند، باید مدت زمان بیشتری سپری شود تا کل موهای صورت در این فاز قرار بگیرند).

آقایان نیز می‌توانند با استفاده از دستگاه‌های لیزر موی زائد، علاوه بر موهای بدن، موهای صورت از جمله خط ریش، اطراف ابرو، گوش و بینی را از بین ببرند.

 

تعداد جلسات لیزر:

تعداد جلسات لیزر برای هر فرد با توجه به رنگ پوست، ضخامت مو، نوع دستگاه و ناحیه مورد نظر بدن متفاوت است، اما به طور میانگین می‌توان برای هر فرد 6 تا 8 جلسه و به فاصله 4 تا 6 هفته در نظر گرفت.

 

چه کسانی مناسب انجام لیزر هستند؟

لیزر رفع موهای زائد می‌تواند روی اکثر افراد با پوست‌های تیره و روشن پاسخگو باشد اما روی افرادی با پوست روشن و موهای ضخیم و تیره عملکرد بهتری دارد. لیزر از سن 15 سالگی مجاز است اما بهتر است تا سنین ۱۷ تا ۱۹ سالگی دست نگه داشته شود تا هورمون‌های بدن به تعادل برسد. افراد بالای 60 سال نیز می‌توانند اقدام به حذف موهای زائد کنند اما باید توجه داشت که لیزر روی موهای سفید و خاکستری که در اثر افزایش سن پدید آمده‌اند تاثیر زیادی ندارد و تنها موهای تیره را از بین می‌برد.

 

کنترا اندیکاسیون: چه کسانی مناسب انجام لیزر نیستند؟

• به دليل اينکه مصرف ماینوکسیدیل برای پرمويی و پرپشت شدن موهاست و ليزر عکس آن عمل می کند، بهتر است ليزر تا پايان دوره مصرف این دارو به تعويق بیوفتد.
• حداقل دو هفته قبل از جلسه لیزر، نباید از حمام آفتاب و سولاریوم استفاده شود.
• اگر فرد مبتلا به لوپوس و ساير بيماری‌هايی که به نور حساس هستند باشد به دليل اينکه ليزر نوعی نور محسوب می‌شود برای او مضر است.
• کسانی که مبتلا به اگزما و آکنه هستند، به شرطی می‌توانند ليزر انجام دهند که عفونتی بر روی آکنه وجود نداشته باشد، ليزر عفونت را پخش می‌کند.
• مصرف راکوتان علاوه بر نازک کردن پوست، اثر بخشی ليزر را به شدت کاهش می‌دهد.
•  ليزر به ندرت موجب ايجاد زخم و سوختگی مي‌شود، اما اگر فرد مستعد کلوئيد باشد، ممکن است ليزر پوست را سوزانده و باعث ایجاد مقداری گوشت اضافه شود.
• در صورت وجود تبخال فعال باید قبل از آن با پزشک مشورت شود.
• بهتر است در صورت بارداری ناحیه شکم و بیکینی لیزر نشود. گرچه از نظر علمی ضرری در این دوران اثبات نشده است اما درد و اضطراب ناشی از لیزر می ‌واند از مادر به جنین منتقل شود.

 

اقدامات قبل از لیزر موهای زائد:

• پوست باید کاملا تمیز باشد. در زمان انجام لیزر هیچ نوع آرایش یا لوسیونی نباید بر روی پوست باشد.
• حداقل 2 روز قبل از لیزر و 2 روز بعد نباید در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار گرفت.
• به مدت 4 هفته قبل از جلسه لیزر از اپیلاسیون، بند انداختن و استفاده از موچین در محل لیزر خودداری شود، شیو کردن کافی است.
• 24 ساعت قبل از جلسه لیزر محل مورد نظر شیو شود.

مراقبت های بعد از جلسات لیزر:

ممکن است به علت انرژی وارد شده، پوست ملتهب و قرمز شود که این حالت موقتی است و طی 48 ساعت از بین می‌رود. استفاده از کمپرس سرد، استفاده از پمادها و داروهای تجویز شده توسط دکتر، عدم استفاده از اسکراب، عدم استفاده از عطر بر روی پوست از توصیه‌های مهم بعد از درمان با لیزر است.

بهتر است تا بهبود التهاب، از دوش گرفتن، رفتن به استخر، رابطه جنسی (به دلیل اصطکاک و سوزش پوست) و ورزش کردن پرهیز شود.

 استفاده از لباس‌های نخی می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند، همچنین فرد تا 48 ساعت نباید در معرض نور خورشید قرار بگیرد.

 

مزایای استفاده از لیزر:

• دائمی بودن نتیجه لیزر یکی از مهم‌ترین مزیت‌های این روش است، تکمیل کردن جلسات می‌تواند ماندگاری اثرات لیزر را بیشتر کند.
• لیزر با رفع موهای زیر پوستی، باعث ایجاد ظاهری زیباتر و پوستی شفاف‌تر می‌شود.
• روشن‌تر شدن پوست، درد کم، نتیجه گیری سریع، هزینه معقول و قابل استفاده برای همه نواحی بدن از دلایل محبوبیت لیزرهاست.

معایب استفاده از لیزر:

تمام روش‌های زیبایی و جوانسازی پوست می‌توانند با عوارضی همراه باشند که ممکن است این عوارض کوتاه مدت یا بلند مدت باشند. باید این نکته را در نظر گرفت که شدت عوارض مرتبط با کیفیت دستگاه‌ها، مواد مورد استفاده و تجربه تکنیسین یا اپراتور می‌باشد.

درد، قرمزی و التهاب، سوختگی پوست، تاول، زخم و اسکار ، عفونت پوستی، تغییر رنگ پوست و آسیب به چشم‌ها ممکن است از عوارض بعد از استفاده از لیزر باشند.(گرچه به ندرت اتفاق می‌افتند.)

باید توجه داشت که در هر امر مرتبط با سلامتی، باید به متخصصین آن مراجعه کرد تا از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود.

 

آیا لیزر باعث نازایی می شود؟

لیزرها سطح پوست، رنگدانه‌ها و فولیکول‌ها را هدف قرار می‌دهند و به عمق کمتر از یک میلی متر نفوذ می‌کنند. بنابراین نور لیزر نمی‌تواند به عمق اندام‌ها و تخمدان‌ها نفوذ کند و هیچ تاثیری بر روی توانایی فرد برای باردار شدن ندارد.

 

آیا لیزر موهای زائد سرطان زا می باشد؟

لیزر از رایج‌ترین راه ‌های درمانی به منظور رفع موهای زائد، خال، زگیل و غیره است. انرژی موجود در نور لیزر به صورت سطحی می‌باشد و هرگز به عمق پوست وارد نمی‌شود. شیوه ساخت دستگاه‌های لیزر طوری است که تنها پیاز مو را هدف بگیرد. البته که استفاده مداوم و زیاد از لیزر می‌تواند خطر آفرین باشد و بهتر است بین هر دوره لیزر، وقفه ای ایجاد شود.

 

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4281988/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4622885/